Een zeeslag met meer dan 100 zeilschepen in de kalme wateren van de kleine Navarino baai op Peloponnesos. Ik kan het me maar moeilijk voorstellen als ik vanaf het fort in Pylos over de baai uitkijk. De zandstranden zullen dit jaar weer vele watersportfans en zonaanbidders aantrekken.
Maar toch vond hier in 1827 één van de laatste grote zeeslagen met zeilschepen plaats. Binnen vier uur werden 60 schepen tot zinken gebracht. Het nu helderblauwe water kleurde toen donkerrood van de vele doden.
Gewilde kalme wateren
Navarino baai ligt aan de westkust van Peloponnesos in Griekenland. Eeuwenlang vochten verschillende volkeren, handelsstaten en landen om bezit van deze baai. Niet omdat het land erachter zo vruchtbaar was, maar omdat het strategisch gunstig lag op de handelsroute tussen West-Europa en het Midden-Oosten.
De baai was extra aantrekkelijk omdat het maar één smalle ingang had waar schepen doorheen konden varen. Daarachter ligt een 5 kilometer lange baai met kalme wateren dankzij de omringende hoge kliffen.
Waarom vond deze zeeslag hier plaats?
De slag van Navarino is gelinkt aan de onafhankelijkheidsstrijd van de Grieken. Al vanaf 1821 streden zij voor een eigen staat. Alle acties ten spijt, de Ottomanen wilden van geen wijken weten.
De Grieken benaderden toen de Europese grootmachten Groot-Brittannië, Frankrijk en Rusland. Die zagen de uitgestrektheid van het Ottomaanse rijk ook liever wat kleiner worden. Ze wilden de Grieken wel helpen, maar stelden als voorwaarde dat ze voor hun hulp zeggenschap zouden krijgen over het toekomstige onafhankelijk Griekenland. Dit tot grote teleurstelling van de Grieken, maar beter iets dan niets moeten ze gedacht hebben.
In 1825 schakelde de Ottomaanse sultan de hulp in van Mohammed Ali, de gouverneur van Egypte, om zijn grip op Peloponnesos te verstevigen. De gouverneur stuurde zijn zoon Ibrahim Pasja naar Peloponnesos. Ibrahim zag de bui al hangen nadat een verdrag tussen de drie grootmachten en het Ottomaanse rijk werd afgewezen. Hij breidde zijn vloot in de baai uit tot 89 schepen, een combinatie van Turkse en Egyptische zeilschepen.
Alleen gaven de plunderingen en gewelddadigheden van deze Ottomaanse troepen op Peloponnesos de drie grootmachten een reden om in actie te komen.
Een zeeslag in een baai
De Britten, onder leiding van een jonge Codrington, arriveerden met 13 schepen in de baai. De Russen kwamen met 9 schepen onder leiding van vice-admiraal van Heiden, een Nederlander. De Fransen stuurden De Rigny met 8 schepen naar dezelfde baai.
De Europese troepen waren veruit in de minderheid, maar zij wisten de omstandigheden van de Navarino baai beter te benutten. De Turks-Egyptische vloot stond namelijk met haar rug tegen de muur, of beter gezegd het strand. De Engelsen, Fransen en Russen hadden de enige smalle in- en uitgang van de baai geblokkeerd met hun schepen. De Turks-Egyptische vloot kon geen kant uit.
Hoe de zeeslag daadwerkelijk begon, daar zijn de meningen over verdeeld. Het verhaal gaat dat de drie landen eerst wilden onderhandelen met de Ottomanen, maar dat door miscommunicatie de feitelijke confrontatie onverwacht van start ging.
In de vier uur daarna werden 60 Turks-Egyptische schepen tot zinken gebracht, maar geen enkel schip van de drie Europese grootmachten. De Turks-Egyptische troepen verloren 6000 mensen, de Brits-Russische-Franse combinatie nog geen 1000.
De slag bestond vooral uit het bestoken van elkaar met kanonschoten en het enteren van schepen door soldaten. Er werd niet tot nauwelijks gezeild tijdens deze zeeslag. Het was meer een loopgravenoorlog met zeilschepen.
Pylos vandaag
Na de slag kregen de Fransen controle over de beide kastelen aan de Navarino baai. Ze bouwden het huidige dorpsplein aan het water met daarop een groot monument ter nagedachtenis aan de slag. Het staat er nu nog. Op de obelisk staat op elk van de drie zijden één van de legeraanvoerders.
Ook maakten de Fransen een start met de bouw van het nieuwe Pylos. Tot die tijd woonden veel bewoners op het terrein van het kasteel of op het tegenovergelegen eiland Sphacteria. Een groot deel van de lokale bevolking was daar naartoe gevlucht om te ontsnappen aan de Ottomanen.
Vandaag wonen zo’n 3.000 mensen in Pylos. Zij herdenken elk jaar op 20 oktober de zeeslag middels een parade. Aan die parade nemen ook afgevaardigden van Frankrijk, Verenigd Koninkrijk en Rusland deel.
Voor de Grieken is deze zeeslag essentieel geweest voor het bereiken van een onafhankelijk Griekenland. Je ziet daarom in veel Griekse steden pleinen met de naam ‘plateia trion Navarhon’.
Ik, als Nederlandse toerist, kijk nu vooral naar de baai als zijnde een vreedzame plek met mooie zandstranden en prachtige uitzichten vanaf de omringende heuvels en kliffen. Voor mij is deze baai één van de mooiste plekken op Peloponnesos, en niet de plaats waar de laatste grote zeeslag met zeilschepen plaatsvond.
Waardering
Je hebt dit artikel gratis gelezen. Vond je het de moeite waard? Toon dan je waardering door een kleine bijdrage achter te laten. Een bedrag van €1.50 is al fijn.
Als genoeg mensen dat doen, dan kan ik blijven doorgaan met het schrijven van verhalen over bijzondere plaatsen.
Geef een reactie